Boete voor medeplichtigen krijgt nieuwe kans in Belastingplan 2019

Per 1 januari 2014 is besloten het boete arsenaal voor de fiscus uit te breiden door in artikel 67o AWR ook de zogeheten doen pleger, de uitlokker en de medeplichtige in de wet op te nemen als beboetbare personen. Dit maakte het mogelijk om vanaf dat moment betrokkenen die anderen bewust helpen bij het niet nakomen van hun verplichtingen in de fiscaliteit (of toeslagen) een bestuurlijke boete op te leggen. Daarmee kwam nog nadrukkelijker de adviseur in beeld. Een indertijd opzienbarende en mijns inziens overspannen reactie op de ‘Bulgarenfraude’ omdat bij de invoering van de vierde tranche Awb enkele jaren daarvoor, de wetgever nog had overwogen dat er juist geen behoefte was aan een dergelijke boete voor medeplichtigen. In de wet was echter opgenomen dat uiterlijk na vijf jaar artikel 67o AWR zou worden geëvalueerd en eventueel zou komen te vervallen.

Nog een keer vijf jaar

Het kabinet komt nu tot de conclusie dat er nog te weinig ervaring is opgedaan met deze boetemogelijkheid, met name omdat er altijd een zorgvuldig intern toestemmingstraject moet worden gevolgd. Maar de meerwaarde van de uitbreiding van de boetemogelijkheden in de fiscale handhavingspraktijk, staat volgens het kabinet buiten kijf. Vooral omdat er een preventieve werking vanuit gaat. Reden dat in het Belastingplan 2019 is besloten om de wet met nog een keer vijf jaar te verlengen tot 1 januari 2024.

Aanpak ‘facilitators’ speerpunt

Het kabinet grijpt deze verlenging aan om nog eens duidelijk te maken dat het menens is de aanpak van (professionele) betrokkenen bij belastingontwijking en -ontduiking in de fiscaliteit. In het kader van de Panama Papers heeft het kabinet aangekondigd dat wordt overwogen om de aan juridische beroepsbeoefenaren opgelegde deelnemersboetes openbaar te maken. Dat wordt in het Belastingplan 2019 nog eens uitdrukkelijk herhaald.

Lessen voor de belastingadviseur

Op 23 mei van dit jaar legde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in hoger beroep een notaris een forse bestuurlijke boete op voor het medeplegen van het opzettelijk niet voldoen van verschuldigde overdrachtsbelasting door zijn cliënt (ECLI:NL:GHARL:2018:4680). Een nog zwaardere variant dan de medeplichtigheid in artikel 67o AWR. Dat was een belangrijk signaal. En mijn verwachting is dat de fiscus de medeplegersboete maar zeker ook de boete voor medeplichtigheid, in de toekomst steeds vaker zal inzetten. Het advies van mijn kant is derhalve om in de advisering niet te scherp aan de wind te gaan zeilen. Zorg in elk geval – anders dan in de procedure van de notaris – dat er sprake is van een pleitbaar standpunt. En leg de casus desnoods voor aan de belastingdienst. Voor een adviseur geldt dat hij een professional is en zijn handelen hem zwaar wordt aangerekend. Noblesse oblige.

Mr. Mark Hendriks is partner bij FT-advocaten. Hij is ook een van de sprekers op het middagseminar Transparantie & privacy op 15 november 2018.