Splitsingsvrijstelling OVB ook zonder materiële onderneming

Mr. Dick Simonis geeft een precommentaar op een recent arrest van de Hoge Raad. Een splitsing kan voor de overdrachtsbelasting ook zakelijk zijn als de betrokken vennootschappen geen materiële onderneming uitoefenen.

BV X is in 2015 ontstaan uit een juridische splitsing van G BV. Zij is de persoonlijke houdster-bv van een van de twee aandeelhouders van G BV (zus). De tweede vennootschap die bij die splitsing ontstond is de persoonlijke houdster-bv van haar broer. Vóór de splitsing bezaten zus en broer elk 50% van de aandelen G, waarvan zij beiden ook bestuurder waren. BV X verkreeg alle aandelen in een onroerendezaakrechtspersoon. Belanghebbende heeft bij de verkrijging van de aandelen in de onroerendezaakrechtspersoon een beroep gedaan op de splitsingsvrijstelling van de overdrachtsbelasting. Vóór de splitsing had de VPB-inspecteur al vrijstelling van VPB verleend.

Hof: vrijstelling overdrachtsbelasting niet van toepassing

In geschil is of de verkrijging van belanghebbende van de onroerendezaakrechtspersoon is vrijgesteld van overdrachtsbelasting, met name of de splitsing van G BV in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Hof Arnhem-Leeuwarden heeft de vrijstelling niet van toepassing geacht.

Zakelijke overwegingen toetsen aan rechtspraak HvJ

In cassatie houdt die beslissing echter geen stand. De Hoge Raad zet uiteen dat de onderhavige vrijstelling moet worden uitgelegd volgens de Fusierichtlijn. Richtinggevend voor de uitleg van het begrip ‘zakelijke overwegingen’ is dus de jurisprudentie van het HvJ. Uit die jurisprudentie volgt dat het enkele gegeven dat een verwervende of een verworven vennootschap geen onderneming drijft niet in de weg staat aan de mogelijkheid dat de fusie berust op zakelijke overwegingen.

HR: Ook zonder materiële onderneming kan splitsing zakelijk zijn

Er is geen reden waarom in een geval als dit waarin bij een splitsing geen van de bij de splitsing betrokken vennootschappen een onderneming drijft. Volgens de Hoge Raad staat vast dat de jurisprudentie van het HvJ over de fusievrijstelling, ook in dit geval geldt, aangezien de tekst van artikel 15, lid 1, letter a, van de richtlijn geen onderscheid maakt tussen fusies en splitsingen. Daarom moet ervan worden uitgegaan dat de enkele omstandigheid dat de bij een splitsing betrokken vennootschappen geen onderneming uitoefenen, niet uitsluit dat de splitsing plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen. De in artikel 5c, lid 1, Uitvoeringsbesluit BRV genoemde herstructurering of rationalisering van actieve werkzaamheden zijn niet meer dan voorbeelden van zakelijke overwegingen voor een splitsing.

Commentaar mr. Dick Simonis

Taxence vroeg mr. Dick Simonis, Associate Tax Partner EY om een reactie op dit arrest.

Op 18 december 2020 heeft de Hoge Raad een belangrijk arrest gewezen over de toepassing van de splitsingsvrijstelling in de overdrachtsbelasting bij een zogenoemde ruziesplitsing van een bv die geen materiele onderneming dreef. Dit arrest bevat een aantal interessante overwegingen. Voor het eerst bevestigt de Hoge Raad expliciet dat:

• vanwege de door de wetgever voorgestane stroomlijning met de vennootschapsbelasting, de ontgaanstoets voor de splitsingsvrijstelling overdrachtsbelasting conform de EU Fusierichtlijn moet worden toegepast, ook in puur binnenlandse situaties;
• de in de wettekst genoemde ‘herstructurering of rationalisering van de actieve werkzaamheden van de splitsende en de verkrijgende rechtspersonen’ niet meer zijn dan voorbeelden van zakelijke overwegingen; en
• een door de vennootschapsbelastinginspecteur afgegeven positieve beschikking niet zonder meer gevolgd hoeft te worden door de overdrachtsbelastinginspecteur.

Binnenkort verschijnt een uitgebreid commentaar van mr. Dick Simonis in het NTFR. Nog geen abonnee? Klik dan hier om 3 maanden kennis te maken met NTFR.

Wet: art. 15 lid 1 aanhef en letter h WBRV en art. 5c Uitv Besl RV en art. 15 lid 1 aanhef en letter a, Richtlijn 2009/133/EG (Fusierichtlijn)

Meer informatie: Hoge Raad 18 december 2020, ECLI:NL:HR:2020:2078, 20/001999