De staatssecretarissen van Financiën concluderen dat binnen het toezicht Belastingdienst en toeslagen sprake is van institutioneel racisme. Zij kiezen voor acties met een lerende aanpak om herhaling te voorkomen.
De staatssecretarissen van Fiscaliteit & Belastingdienst en Toeslagen en Douane concluderen dat binnen het intensief toezicht van de Belastingdienst en Toeslagen sprake is geweest van institutioneel racisme. Deze conclusie is onder andere gebaseerd op voorbeelden uit onderzoeken naar de Fraude signalering voorziening (FSV) en aangetroffen werkwijzen bij Toeslagen. De werkwijze binnen Toeslagen kon als gevolg hebben dat verschillende groepen burgers een grotere kans hadden om geselecteerd te worden voor een handmatige beoordeling. Deze werkwijze heeft daarmee geleid tot een onbedoelde ongelijkheid in de behandeling tussen mensen. Dit gold onder andere voor mensen met een andere nationaliteit, zonder dat hier een deugdelijke grondslag voor was. De staatssecretarissen van Fiscaliteit & Belastingdienst verklaart dat van institutioneel racisme geen sprake kan en mag zijn in de Nederlandse samenleving.
Noodzaak van risicoselectie
Tegelijkertijd stelt de staatssecretaris dat risicoselectie in het toezicht nodig blijft. Door middel van risicoprofielen valt onderscheid te maken tussen groepen burgers om te bepalen waar extra toezicht nodig is. Overheidsorganisaties die risicoprofielen hanteren, moeten zich ervan bewust zijn dat dit onderscheid het risico van discriminatie meebrengt. De staatssecretaris wijst erop dat discriminatie verboden is en blijft. Maar niet elk onderscheid is discriminerend, wanneer daarvoor een rechtvaardigheidsgrond bestaat.
Acties om herhaling te voorkomen
Samen met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is gekozen voor verschillende acties met een lerende aanpak om herhaling te voorkomen. Daarin is aandacht voor de werkwijzen en processen en de medewerkers van de Belastingdienst en Toeslagen. De diensten zullen bijvoorbeeld onderzoeken welke waarborgen nodig zijn om de rechtmatigheid en de transparantie van de risicoselectie te garanderen. Dit jaar wordt het kader vastgesteld waaraan processen zijn te toetsen. Het onderwerp ‘discriminatie en racisme’ zal ook een expliciete plek krijgen binnen het cultuur- en leiderschapstraject van de Belastingdienst en Toeslagen. Daarbij zal de fiscus samenwerking zoeken met het College voor de Rechten van de Mens. Daarnaast zal moreel beraad plaatsvinden met management en medewerkers aan de hand van de aangetroffen voorbeelden. Ook worden casusposities en ethische dilemma’s in het toezicht in groepen besproken. Hierbij krijgen bewuste en onbewuste vooroordelen de aandacht.
Gebruik nationaliteit door Belastingdienst
In bepaalde gevallen mag de Belastingdienst wel onderscheid maken op nationaliteit. Het Ministerie van Financiën heeft een lijst gepubliceerd van wetten en regels op basis waarvan de Belastingdienst de nationaliteit van burgers mag verwerken.
Bronnen: Brief Ministerie van Financiën, 30 mei 2022 en Overzicht Ministerie van Financiën 30 mei 2022
Geef een antwoord