Al 30 jaar maakt prof. dr. Nancy Kamp-Roelands RA zich er sterk voor dat ondernemers brede verantwoording afleggen over de impact van hun bedrijfsvoering. Ze stond aan de wieg van de richtlijnen voor niet-financiële verslaggeving. De nieuwste Europese wet- en regelgeving voor duurzaamheid (CSRD) vormt in zekere zin de bekroning op haar vele werk.
Haar eerste koophuis was gebouwd vlakbij vervuilde grond. De schuldige? Een pesticidefabriek die in een naburige sloot afvalwater loodste. “Ik had twee kleine kinderen en wilde hen niet in een ongezonde omgeving groot brengen. In die tijd was het nog een redelijk vaak voorkomend verschijnsel, waar mensen zich niet zo druk om maakten. Er waren veel incidenten. Denk aan verontreinigingen van bodem, water en lucht en illegale lozingen van afval”, vertelt Nancy.
In de jaren tachtig lanceerde de Nederlandse overheid haar eerste milieubeleidsplannen. De wet Milieubeheer maakte het mogelijk om bedrijven aan te spreken op hun verantwoordelijkheden voor een negatieve impact en tegelijkertijd ondernemingen die proactief bezig waren te belonen met een vergunning op hoofdlijnen. “Zo kreeg de overheid zelf meer regie. Er was veel aandacht voor de zwaardere vervuilers en de maatschappelijke licence to operate. Ook milieuorganisaties waren heel erg gefocust op de ondernemers”, vertelt ze.
Bedrijven aansprakelijk stellen
Waar het anno 2023 gemeengoed is om bedrijven aansprakelijk te stellen, was dat in de jaren 80 zeker niet het geval. Dat ondervindt Nancy persoonlijk met de vervuiling nabij huis. “Het betrof een hele grote verontreiniging. De afwikkeling is zelfs pas twee jaar geleden afgerond. Dit alles heeft de maatschappij heel veel geld gekost.”
Nancy besluit het er niet te bij laten zitten. “Het vroeg om een behoorlijke portie doorzettingsvermogen”, zegt de maatschappelijk betrokken registeraccountant. Ze vindt dat er meer transparantie nodig is en schrijft politieke partijen aan, zoekt de publiciteit en krijgt zo een voet aan de grond.
Impact op mens en milieu
Nancy spant zich verder in voor een richtlijn voor geïntegreerde verslaggeving. “Waarom zouden bedrijven alleen verantwoording af moeten leggen over hun financiële prestaties? Ondernemingen hebben op veel meer zaken impact. Denk aan het milieu en de mens. Zo’n vervuiler kwam in die tijd weg met zijn praktijken. Iets wat ik niet vond kunnen. Je zou daar als stakeholder of maatschappij-breed meer grip op hebben als je bedrijven ook elk jaar laat rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen.”
En zo begint haar kruistocht. Bij het eerste initiatief met VNO-NCW en Stichting Natuur en Milieu mag Nancy als registeraccountant adviseren hoe een dergelijke verslaggeving er concreet uit zou moeten zien. Ook wordt ze medio jaren negentig gevraagd om bij de net opgerichte Europese Federatie van Accountants deel te nemen aan het initiatief om te komen tot niet-financiële verslaggeving.
“Dat was omdat de Europese Commissie bezig was met een Europees schema voor milieumanagement, -verslaggeving en de assurance daarbij. Ik heb destijds een aantal notities en studierapporten geschreven voor die federatie. Deze kwamen niet alleen bij Europese accountantsorganisaties terecht, maar ook bij de Europese Commissie.” Tegelijkertijd schrijft ze in Nederland criteria voor een goed milieuverslag, om jaarlijks de beste milieuverslagen met een prijs te belonen. Dit wordt ook Europees uitgezet. “We zijn met drie landen begonnen en uiteindelijk met vijftien landen bij de Europese Commissie uitgekomen.” Ze blijft bijna 20 jaar actief voor de Europese Federatie van Accountants, inclusief als voorzitter van de duurzaamheidswerkgroep.
Pionier
Nancy zorgt dat haar pleidooi op strategische internationale en Europese plekken wordt gehoord. Vanaf 1990 is ze een pionier in het ontwikkelen van richtlijnen voor milieu- en later ook duurzaamheidsrapportages en de assurance daarbij. Ze wordt onder meer voorzitter van het Corporate Responsibility project van de Verenigde Naties, neemt plaats in het bestuur van het Prince of Wales Accounting for Sustainability Project. Hier ontwikkelt ze het concept van geïntegreerde rapportage en is betrokken bij de oprichting van de International Integrated Reporting Council. Ze neemt verder plaats in werkgroepen van de International Auditing and Assurance Standards Board.
Haar proefschrift ‘Naar een raamwerk voor het auditen van milieuverslaggeving’ duidt ze als ‘pionierswerk’. Het gaat over milieuverslaggeving en de assurance-opdracht daarbij. Ze rondt het na bijna 10 jaar in 2002 af met een doctoraat. Het proefschrift vormt uiteindelijk de basis voor de Nederlandse assurance standaard voor duurzaamheidsverslaggeving. Ze verwerkt haar proefschrift tevens in de eerste versie van EY’s Global Sustainability Assurance Methodology, die ze als internationale projectleider mag ontwikkelen en die nu wereldwijd gebruikt wordt
Nancy vertelt: “Enkele jaren geleden moest nagedacht worden over de contouren van de Europese duurzaamheidsverslaggeving. Ik ben toen gevraagd deel te nemen in de groep die de Europese Commissie mocht adviseren, inclusief het identificeren van goede voorbeelden. Dit deed ik vanuit mijn expertise op het gebied van verslaggeving en assurance.”
De aanhouder wint
Sinds 2018 werkt Nancy bij de Rijksuniversiteit Groningen als bijzonder hoogleraar niet-financiële informatie, geïntegreerde verslaggeving en assurance. Eerder was ze uitvoerend directeur geïntegreerde verslaggeving bij EY. Ik ben wel trots dat aan het einde van mijn carrière het onderwerp ‘duurzaamheidsverslaggeving’ geen punt meer van discussie is, maar zelfs breed wordt omarmd. Ik heb natuurlijk heel lang tegen de bierkaai gevochten waarom dit relevant is. En nu die vraag is weggevallen, is de maatschappij toe aan de volgende stap: hoe kunnen we het allemaal zo duurzaam mogelijk aanpakken? Dat is uiteraard heel fijn om mee te maken. Waar duurzaamheid in het verleden nog vaak negatieve associaties kende, zie je dat ondernemers nu ervan overtuigd zijn dat het hen vele kansen biedt.”
Van winst naar waarde
Dat laatste is volgens Nancy de kern van haar pleidooi aan elke ondernemer, dat ze tijdens het Sdu-evenement De Waardefabriek in Utrecht op 16 november zal bekrachtigen. “Zorg dat je zelf in de lead blijft door je duurzaamheidsstrategie uit te stippelen en ondanks de veelheid de keuzes te maken waar jij echt het verschil kunt maken. Daarvoor hoef je het wiel niet uit te vinden. Er zijn al genoeg voorbeelden beschikbaar die je als basis kunt gebruiken. Welke toegevoegde waarde wil je op de korte, middellange en lange termijn creëren voor je stakeholders en hoe leidt dat tevens tot waardecreatie voor je onderneming? Blijf op meerdere gebieden in kansen denken. En in plaats van het alleen denken vanuit winstdoeleinden, probeer te denken in economische, milieu en sociale waarden. Dit brengt je verder dan geld. Die financiële manier van denken zit helaas bij velen nog in hun systeem. Zij hebben een confirmation bias en hangen naar datgene dat ze kennen. Veranderen vinden ze vaak eng. Er gaan grote transities plaatsvinden in onze economie en dat vraagt echt om een andere mindset. Probeer hier proactief op in te spelen, dan blijf je zelf in de lead. Doe je dat niet vrijwillig, dan dwingt de wetgever je uiteindelijk mee te gaan. Zonde om zolang te wachten. De kansen liggen nu al voor het grijpen.”
Ben je benieuwd naar de workshop van Nancy Kamp-Roelands tijdens de Waardefabriek op 16 november in Utrecht? Meld je dan nu aan
Geef een reactie