Eén dag voor de stemming in de Eerste Kamer op 20 december 2016 verschijnt in De Telegraaf een artikel dat staatssecretaris een miljardenclaim tegemoet kan zien als het wetsvoorstel Uitfasering Pensioen in Eigen Beheer door de Eerste Kamer wordt aangenomen. Drie pensioenspecialisten stellen dat toekomstige pensioen indexatielasten in één keer fiscaal afgetrokken kunnen worden van de winst in de B.V. als het pensioen wordt afgekocht of wordt omgezet in een oudedagsverplichting. Dat zou leiden tot een zeer grote aftrekpost. Staatssecretaris Wiebes vraagt vervolgens aan de Eerste Kamer om de stemming over het wetsvoorstel uit te stellen.
Niet iedereen deelt de visie van de drie pensioenspecialisten. In het FD van 22 december 2016 geven pensioenspecialisten Ingrid Leene en ikzelf aan dat alleen bij extern pensioen in eigen beheer deze aftrekpost van toepassing is. Bij extern pensioen in eigen beheer is het pensioen ondergebracht in een aparte pensioen-B.V. Slechts in een zeer beperkte aantal situaties is hier sprake van. De waarschuwing voor de miljardenclaim was in onze ogen geheel onterecht.
De novelle
Op 23 januari 2017 verschijnt een novelle. Een novelle is een wetsvoorstel dat dient ter verbetering of aanvulling van een wetsvoorstel dat reeds bij de Eerste Kamer aanhangig is of al wel is aangenomen, maar nog niet van kracht is geworden. In deze novelle staat het volgende:
- Het oorspronkelijke wetsvoorstel sluit het aftrekken van toekomstige indexatie in alle situaties op het moment van afkoop of omzetting in een oudedagsverplichting uit. De budgettaire derving waarover in De Telegraaf werd gesproken doet zich derhalve niet voor.
- In het antwoord in de memorie van antwoord is abusievelijk geen rekening gehouden met deze bepaling, waardoor ten onrechte de suggestie is gewekt dat een dergelijke aftrek wel mogelijk is.
- Staatssecretaris Wiebes wil in de situaties dat het pensioen in eigen beheer wordt afgekocht of omgezet in een oudedagsverplichting waarbij er sprake is van een geactiveerde indexatiepost op de balans (in ongeveer 6% van de gevallen; speelt met name bij extern pensioen in eigen beheer) wel toestaan dat de op de balans geactiveerde indexatiepost mag worden afgetrokken.
- Koopt de DGA af? Dan mag hij de op de balans geactiveerde indexatielasten in één keer fiscaal aftrekken.
- Zet de DGA de pensioenvoorziening om in een oudedagsverplichting? Dan mag hij de geactiveerde indexatielasten gedurende een periode van omzetting tot zijn 87-jarige leeftijd lineair in aftrek brengen van de winst van de B.V. waarin hij werkzaam is.
Antimisbruikbepaling
Vrijwel uitsluitend in de gevallen waarin sprake is van pensioen in extern eigen beheer is sprake van een op de fiscale balans opgenomen actiefpost voor de kosten en lasten voor de toekomstige indexatie. Bij pensioen in intern eigen beheer bestaat voor zo'n actiefpost normaliter geen aanleiding. In individuele gevallen zou het als gevolg van de hiervoor genoemde tegemoetkomingen voordelig kunnen worden om de in intern eigen beheer opgebouwde pensioenverplichting om te zetten in een hogere pensioenverplichting en een daarmee corresponderende actiefpost voor de toekomstige indexatielasten. Om dat tegen te gaan gelden de in de novelle voorziene tegemoetkomingen alleen in de gevallen waarin een dergelijke actiefpost al in de aangifte vennootschapsbelasting was opgenomen vóór de datum waarop het wetsvoorstel Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen bij de Tweede Kamer is ingediend, in casu Prinsjesdag 2016.
Budgettaire gevolgen
In het oorspronkelijke wetsvoorstel is er geen rekening mee gehouden dat afkoop bij (met name) extern pensioen in eigen beheer leidt tot een aftrekpost. Dit betekent ten opzichte van de oorspronkelijke raming op korte termijn hogere ontvangsten loonbelasting vanwege de hogere afkoopwaarde en tegelijkertijd vanwege de ontstane aftrekpost op korte termijn een lagere opbrengst vennootschapsbelasting en op de langere termijn lagere ontvangsten box 2-heffing. Vanwege het relatief beperkte aantal gevallen zijn deze kaseffecten zeer beperkt. Het effect op de contante waarde van de meerjarige kasstroom is volgens de staatssecretaris nihil.
Wanneer gaat de wet in?
Het wetsvoorstel zou op 1 januari 2017 in werking treden. In de novelle staat aangegeven dat de wet ingaat de eerste dag van de eerste kalendermaand na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin deze wet wordt geplaatst. De datum van 1 april 2017, de datum tot wanneer polissen nog konden worden overgeheveld naar de B.V. en tot wanneer nog pensioen in eigen beheer kon worden opgebouwd, wordt opgeschoven tot 3 maanden na inwerking treden van de wet.
Tijdschema
Behandelschema Tweede Kamer
Maandag 30 januari om 14.00 uur – inbreng verslag
Vrijdag 3 februari – nota n.a.v. het verslag
Dinsdag 7 februari om 13.30 uur – extra procedurevergadering i.v.m. aanmelden wetsvoorstel voor plenaire behandeling op dezelfde dag
Dinsdag 7 februari – plenaire behandeling
Donderdag 9 februari aan begin middagvergadering – stemmingen
Stemming Eerste Kamer
Uiterlijk 7 maart 2017 stemt de Eerste Kamer over de Novelle Uitfasering Pensioen in Eigen Beheer.
Gevolgen voor de praktijk
De meest praktische gevolgen voor de praktijk zijn dat de wet later ingaat en dat de datum tot wanneer de DGA nog pensioen in eigen beheer kan opbouwen en tot wanneer polissen overgeheveld kunnen worden naar de B.V. enkele maanden wordt opgeschoven.
Mijn visie
Pensioen blijkt wel erg lastig te zijn, niet alleen voor de 'gewone' burger. Drie toch wel gerenommeerde pensioenspecialisten geven hun visie (die naderhand niet juist blijkt te zijn). De staatssecretaris die het wetsvoorstel heeft ingediend trekt aan de noodrem (ook dat was naar nu blijkt onterecht) en enkele andere pensioenspecialisten (waaronder ondergetekende) geven aan dat alleen in bepaalde gevallen er sprake is van een aftrekpost (dat blijkt niet de juiste interpretatie te zijn, maar in de novelle komt te staan dat deze visie wel wet wordt). Voor de academische wereld was dit een aardige discussie. De praktijk heeft er niet zo veel aan. Ik zie uit naar de vragen en antwoorden van de Belastingdienst: daar zal de praktijk veel meer aan hebben (hoop ik). Want er is nog heel veel onduidelijk in de huidige wetgeving. Voor de praktijk is het van belang dat deze onduidelijkheden worden weggenomen.
