Het Fiscaal Economisch Instituut organiseert in samenwerking met studievereniging R.F.V. Christiaanse-Taxateur een congres met als thema ‘Ongewenste belastingontwijking?’ De jacht naar een fair share. Mark Nieuweboer doet promotieonderzoek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam naar de bestrijding van belastingontwijking in een internationale fiscale context en zal tijdens het congres spreken over misbruik in juridisch en economisch perspectief. Hij geeft de lezers van Taxence een voorproefje van het congres op vrijdag 21 juni.
‘Als je alle opvattingen in politiek, pers en de rest van de maatschappij op een rij legt, dan zal je opvallen dat ieder zijn eigen grens trekt tussen aanvaardbare en onaanvaardbare ontwijking,’ begint Nieuweboer zijn toelichting op het begrip ongewenste belastingontwijking. ‘Aan de ene kant stimuleert de overheid, al dan niet bewust, belastingontwijking door allerlei fiscale instrumenten in te zetten om bepaald gedrag aan te moedigen. Denk aan de aftrek van hypotheekrente, de faciliteiten om innovatie te stimuleren of beleid om distributiecentra zich in Nederland te laten vestigen. Aan de andere kant zie je belastingplichtigen die heel behendig de verschillen tussen fiscale stelsels weten te benutten.’
En zo kan het dat de verdeling van ieders democratisch gelegitimeerde portie aan belastingen, het zogenoemde fair share, scheef loopt. Nieuweboer: ‘De overheid heeft een bepaald fiscaal stelsel neergezet, met als doel de publieke uitgaven op een eerlijke manier te financieren en om het gedrag van burgers en bedrijven te beïnvloeden. Belastingplichtigen gaan echter hun gedrag ook op andere manieren aanpassen, zodat deze doelen worden verstoord. Maatschappelijk bestaat de indruk dat vooral de rijken, de veelverdieners en grote ondernemingen zich met belastingontwijking bezig houden. Hun besparing is dan een extra belasting voor anderen in de samenleving. Dat voedt maatschappelijke irritatie en beïnvloedt het publieke debat in grote mate.’
De economische motieven van belastingontwijking zijn in dit debat zeer interessant, weet ook Nieuweboer. ‘Er zullen ongetwijfeld belastingplichtigen zijn die uit ideële, religieuze of politieke motieven belasting ontwijken. Als we naar multinationale ondernemingen kijken dan is beheersing van belastingafdrachten onderdeel van de bedrijfsvoering. Het klinkt als een cliché, maar met de globalisering is de concurrentie spectaculair toegenomen. Ondernemingen moeten constant op zoek naar het verschil dat zij kunnen maken ten opzichte van de concurrentie. Je kunt daarvan vinden wat je wilt, maar belastingen horen daar bij.’
De huidige condities maken dat deze zoektocht verder gaat dan ooit. ‘In de afgelopen decennia hebben globalisering en technische ontwikkelingen hierbij een doorslaggevende rol gespeeld.’ Nieuweboer legt uit: ‘De kapitaalmarkten zijn open, financiële stromen zijn grenzeloos, de euro verkleint valutakosten, goedkoop reizen vergroot mobiliteit van mensen en goederen, internet maakt informatie en communicatie overal beschikbaar. Nog niet zo heel lang geleden was de lokatiekeuze van een onderneming beperkt: dicht bij de markt, de grondstoffen, kapitaal en werknemers. Dat is nu volstrekt anders. Overheden zien dat en gaan de fiscale concurrentieslag met elkaar aan.’
‘Het debat tussen economen en juristen over belastingontwijking gaat volop door. Juristen benadrukken de kernwaarden als eerlijkheid en gelijkheid. Voor de wet is iedereen gelijk en toch weet een aantal belastingplichtigen zich met de wet in de hand te onttrekken aan belastingbetaling. Economen daarentegen kijken naar economische verstoringen. Als ondernemingen minder kunnen ontwijken zullen zij de extra belastinglast afwentelen op de consumenten, op de werknemers, hun activiteiten verplaatsen of investeringen achterwege laten. Linksom of rechtsom, de burger betaalt! In recent economisch onderzoek wordt de conclusie getrokken dat belastingontwijking niet te streng aangepakt moet worden, omdat de maatschappelijke opbrengst negatief zal zijn.’
Op het congres van 21 juni worden deze tegenstellingen aan de hand van diverse lezingen en workshops uitvoerig besproken. Kijk op http://www.feibv.nl/activiteiten/21juni2013 voor meer informatie.
Geef een antwoord