De gevolgen van het wetsvoorstel Spoedreparatiemaatregelen fiscale eenheid

De maatregelen zijn een reactie op de uitspraak door het Hof van Justitie van de EU van 22 februari 2018. Deze zaak betrof een Nederlandse dochtervennootschap, X BV, die een kleindochtermaatschappij had opgericht in het buitenland en daarvoor had geleed bij haar buitenlandse moedermaatschappij. De renteaftrek werd door de inspecteur gecorrigeerd in verband met de renteaftrekbeperking gericht tegen winstdrainage. X BV zou de rente in strikt Nederlandse verhoudingen wel in aftrek kunnen hebben gebracht door met de kleindochtermaatschappij een fiscale eenheid te vormen. Het Hof oordeelde dat dit leidt tot een verschil in behandeling dat in strijd is met EU-recht.

Waarom spoed?

Het kabinet heeft spoed vanwege de mogelijkheid voor belastingplichtigen, in situaties waar het aangaan van een fiscale eenheid niet mogelijk is, toch diverse maatregelen te vermijden met de uitspraak van het Hof van Justitie in de hand. Het volstaat nu zich te beroepen op bepaalde voordelen van het fiscale-eenheidsregime (per-elementbenadering). Dit zou de Staat veel geld kosten. Daarom heeft de staatsecretaris van Financiën spoedmaatregelen getroffen. De kern van deze spoedmaatregelen is dat men de fiscale eenheid voor de toepassing van bepaalde renteaftrekbeperkingen moet 'wegdenken'. De maatregelen hebben in beginsel terugwerkende kracht tot 25 oktober 2017, 1100 uur, het tijdstip van aankondiging van de maatregelen.

Hoe ver reiken de spoedmaatregelen?

In het Artikel ‘Spoedreparatie en fiscale eenheid: van wegdenken tot spoorzoeken’ leggen de auteurs Van der Burgt, Rijff en Ruijschop haarfijn de mogelijke implicaties van het wetsvoorstel uit, gedegen en met behulp van een theoretisch kader. De ‘mogelijke’ implicaties, want zij constateren dat er nog veel onduidelijkheden zijn over de uiteindelijke uitwerking van de voorgestelde wet in combinatie met diverse andere regelingen in de vennootschapsbelasting. De auteurs spreken de hoop uit dat de politiek de onduidelijkheden zal wegnemen om van wegdenkers geen spoorzoekers te maken.

De auteurs gaan zelf ook over tot een per-elementbenadering, in de zin dat zij de invloed van de voorgestelde maatregelen uitwerken per ‘getroffen’ regeling:

• De regeling van de renteaftrekbeperking ter voorkoming van winstdrainage
• De regeling van de niet kwalificerende beleggingsdeelnemingen
• De regeling van de aftrekbeperking voor bovenmatige deelnemingsrente
• De regeling van de verliesverrekeningsbeperking bij een belangrijke wijziging in het uiteindelijk belang

Met betrekking tot de renteaftrekbeperking wordt de nodige kritiek geuit. De staatssecretaris wil de maatregelen ook van toepassing doen zijn op leningen binnen de fiscale eenheid. Dit betekent dat er renteaftrek zal worden gecorrigeerd die, vanwege de fiscale consolidatie, niet heeft plaatsgevonden!

In het artikel is te lezen welke verregaande gevolgen het wegdenken zou kunnen hebben. Dit zou kunnen betekenen dat vermogens, de samenstelling daarvan en de fiscale winst van alle gevoegde maatschappijen zouden moeten worden gereconstrueerd naar een fiscale-eenheidsloze realiteit. Maar zonder fiscale eenheid zouden wellicht ook andere keuzes zijn gemaakt bij bijvoorbeeld transacties onderling. Bepleit wordt een beperkt wegdenken waarin de (nog steeds) bestaande fiscale eenheid als vertrekpunt wordt genomen en deze slechts moet worden weggedacht voor zover dat noodzakelijk is in verband met het Europese recht.

Maandblad Belasting Beschouwingen

Lees meer over de mogelijke implicaties van de spoedmaatregelen fiscale eenheid in combinatie met de diverse regelingen in de vennootschapsbelasting in het artikel uit het Maandblad Belasting Beschouwingen.