Met de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek beoogde de wetgever investeren door ondernemers in het midden- en kleinbedrijf te stimuleren. Sinds 2021 is de regeling voor de samentelbepaling aangepast en voor ondernemers met meer ondernemingen is een verduidelijking gekomen van de berekeningswijze.
De kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) geldt voor alle ondernemers en medegerechtigden. De hoogte van de faciliteit is afhankelijk van de omvang van de investeringen. De ondernemer moet kiezen of hij de KIA wil toepassen of niet. Er geldt voor 2021 een minimumbedrag aan investeringen van € 2.400 en een maximumbedrag van € 328.721. Een bedrijfsmiddel van minder dan € 450 telt niet mee als investering voor de KIA. Bij een investering van € 2.400 tot € 59.170 is de KIA 28%. Vanaf € 59.170 tot € 109.574 heeft een ondernemer het maximale bedrag aan KIA bereikt, te weten € 16.568. Bij een investering boven de € 109.574 bedraagt de aftrek € 16.568 verminderd met 7,56% van het investeringsbedrag boven de € 109.574.
Uitgesloten investeringen
Bepaalde investeringen zijn uitgesloten. Dat zijn bijvoorbeeld investeringen in bedrijfsmiddelen van € 2.400 of minder. Investering in een bedrijfsmiddel met een waarde beneden de € 450 telt evenmin mee. Ook voor investeringen die de ondernemer gebruikt voor het bosbedrijf, investeringen van een onderneming waarvoor een tegemoetkoming vanwege dubbele belasting van toepassing is, krijgt de ondernemer geen KIA voor. Voor woonhuizen en personenauto’s krijgt een ondernemer in beginsel evenmin investeringsaftrek. Daarnaast zijn ook investeringen van bepaalde personen uitgesloten van de KIA. Denk daarbij aan investeringen van de belastingplichtige zelf en personen die tot zijn huishouden behoren of van bloed- of aanverwanten in de rechte lijn. Ook deelgerechtigden tot een nalatenschap waartoe het bedrijfsmiddel behoort kunnen daarvoor geen KIA toepassen. Het is mogelijk om ontheffing te vragen voor investeringen van bijvoorbeeld de belastingplichtige zelf of bloed- en aanverwanten. Dan krijgt de ondernemer voor die investeringen wel KIA.
Desinvesteren
Als een ondernemer binnen vijf jaar vanaf het begin van het jaar waarin de investering heeft plaatsgevonden het bedrijfsmiddel vervreemdt voor meer dan € 2.400 moet de ondernemer desinvesteringsbijtelling toepassen. De KIA wordt dan deels teruggenomen. Bij een vervreemding vijf jaar na het begin van het jaar waarin is geïnvesteerd in het bedrijfsmiddel, is geen desinvesteringsbijtelling meer van toepassing.
Voorbeeld
Een ondernemer investeert in 2021 voor € 250.000. Daarvan heeft € 100.000 betrekking op grond. Hoeveel KIA kan de ondernemer in 2021 krijgen? Stel dat de ondernemer in 2024 het bedrijfsmiddel exclusief grond aan een derde vervreemdt voor € 75.000, wat zijn dan de gevolgen?
De totale investering bedraagt € 250.000, daarvan is uitgesloten € 100.000. Dat betekent dat nog € 150.000 overblijft waarvoor in 2021 de KIA geldt. Bij een investeringsbedrag van € 150.000 hoort een KIA van € 13.512 (€ 16.568 –(€ 150.000 – € 109.574)*7,56%). Het gemiddelde van de KIA in 2021 bedraagt 9%. Bij vervreemding van het bedrijfsmiddel in 2024 is een desinvesteringsbijtelling verschuldigd. De desinvestering vindt plaats binnen vijf jaar na het begin van het kalenderjaar waarin is geïnvesteerd. De desinvesteringsbijtelling is € 6.750 (9% van € 75.000).
Investeringen van een samenwerkingsverband
Als een onderneming van de belastingplichtige deel uitmaakt van een samenwerkingsverband met andere ondernemers moeten zij hun investeringen samentellen. In de praktijk leidde deze bepaling tot onduidelijkheid.
Hoge Raad 24 mei 2019
In het arrest van 24 mei 2019 was sprake van een dierenarts die met vijf anderen deel uitmaakte van een maatschap. De maatschap investeerde in 2013 voor € 40.517 in bedrijfsmiddelen. De dierenarts investeerde daarnaast in buitenvennootschappelijk vermogen voor een bedrag van € 56.515. De inspecteur wilde als KIA toekennen € 10.087 (€ 15.470 x (⅙ x € 40.517 + € 56.515)/€ 97.032). De Hoge Raad oordeelde echter dat de dierenarts recht had op het maximumbedrag van de KIA van € 15.470. Dit werd bepaald aan de hand van de totale investering van het samenwerkingsverband te nemen en de buitenvennootschappelijke investering. Bij een bedrag van € 97.032 hoort het maximum. De wetgever vond de uitkomst waartoe de Hoge Raad kwam niet bevredigend. Daarom is met Prinsjesdag 2020 een verduidelijking voorgesteld.
Verduidelijken KIA met buitenvennootschappelijk vermogen
Het volgende voorbeeld is ontleend aan de Memorie van toelichting. Een firmant is gerechtigd tot 50% van de winst van een firma. De vof heeft voor € 40.000 geïnvesteerd, daarnaast heeft de firmant € 60.000 geïnvesteerd in buitenvennootschappelijk vermogen. Alle investeringen kwalificeren voor de KIA. Volgens de samentelbepaling komt een bedrag van € 100.000 voor KIA in aanmerking. Dit levert het maximumbedrag aan KIA op van € 16.568. De firmant heeft volgens de Hoge Raad in deze situatie recht op toepassing van € 16.568.
Op basis van de regeling per 1 januari 2021 bestaat voor de firmant recht op een KIA van € 13.255. Dit is het resultaat van € 16.568 x (½ x € 40.000 + € 60.000)/€ 100.000. Zo wordt de KIA berekend overeenkomstig de methode die de inspecteur in het arrest van de Hoge Raad van 24 mei 2019 toepaste.
Verduidelijken KIA bij ondernemer met meer ondernemingen
De wetgever maakt van de gelegenheid ook gebruik om te verduidelijken dat een ondernemer met meerdere ondernemingen, per onderneming de KIA moet bepalen en niet voor het totaal van de ondernemingen. Onderstaand voorbeeld is ontleend aan de Memorie van toelichting en gebaseerd op de cijfers 2021. Een ondernemer heeft twee ondernemingen, te weten een bakkerij en een fietsenhandel. In de ene onderneming investeert hij voor € 30.000 en in de andere onderneming voor € 50.000. Beide investeringen kwalificeren voor de KIA. Volgens de Hoge Raad zou bij dit investeringsbedrag een KIA horen van € 16.568. Volgens de nieuwe regeling bedraagt voor de ondernemer de totale KIA € 22.400. Bij een investeringsbedrag van € 30.000 hoort een KIA van € 8.400 en bij een investering van € 50.000 een KIA van € 14.000.
Meer informatie:
- Kamerstukken II, 2020/21, 35573, nr. 3, p. 4-6 en p. 15-18
- Hoge Raad 20 mei 2020, ECLI:NL:HR:2020:825, 19/02419
- Hoge Raad 24 mei 2019, ECLI:NL:HR:2019:785, 18/00135
Geef een antwoord