Staatssecretaris Van Rij heeft voorbeelden gedeeld waarbij onder andere afkomst en nationaliteit als risicosignalen golden voor mogelijk frauduleus handelen.
De staatssecretaris beantwoordt Kamervragen over risicoselectie bij de Belastingdienst. Eerder bleek uit twee rapporten van PwC over de Fraudesignaleringsvoorziening (FSV) dat de onderzoekers ‘een zorgwekkende waarneming deden’ over verwijzingen naar nationaliteit of uiterlijk voorkomen in communicatie over risicosignalering.
PwC schrijft dat de voorbeelden die het heeft aangetroffen voor het merendeel analyses betreffen waarbij (tweede) nationaliteit een criterium was. Verder zijn er voorbeelden van individuele gevallen waarin door expliciete referenties volgens PwC de indruk wordt gewekt dat nationaliteit, herkomst, of uiterlijk voorkomen een risicosignaleringsfactor is geweest. Uit de met de Belastingdienst gedeelde documentatie blijken verder geen verwijzingen naar uiterlijk als zodanig, maar wel naar migratieachtergrond of buitenlandse afkomst.
Achternamen eindigend op -ic
Onder de door PwC aangetroffen documenten bevinden zich drie documenten uit 2008 en 2009 van regionale kantoren over beleid rondom startende ondernemers, waarin herkomst/buitenland als factor wordt genoemd. In de handleidingen voor het proces “analyse aan de Poort” van 2016 en 2018 wordt nationaliteit of afkomst genoemd in combinatie met aftrek van giften of opvallend patroon van hoge medicijnkosten.
In één handleiding voor het proces “analyse aan de Poort” wordt onder verwijzing naar mogelijke intoetsfouten onderscheid gemaakt tussen “bejaarden” en jongeren, aan wie betere PC-deskundigheid wordt toegeschreven. In deze handleiding worden tevens achternamen eindigend op –ic genoemd in combinatie met hoge medicijnkosten als voorbeeld van een opvallend uitgavenpatroon. Of hier daadwerkelijk op is geselecteerd valt uit het bestand niet af te leiden.
Enkele eerder aangekondigde onderzoeken kunnen volgens Van Rij helpen om het reeds ontstane beeld te verscherpen. PwC doet momenteel nog onderzoek naar de gevolgen van FSV-registraties bij de directie MKB en naar de gebruikte ‘query’s aan de poort’. Op basis van een enigszins bijgestelde planning is de verwachting nu dat beide rapporten in maart met de Kamer gedeeld kunnen worden.
Stappen om discriminatie in riscicoselectie te voorkomen
De Belastingdienst heeft verschillende stappen gezet om discriminatie in de risicoselectie te voorkomen. Bovenop de eisen uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), mag nationaliteit alleen gebruikt worden in de handhaving als daarvoor een expliciete wettelijke grondslag bestaat. Daarnaast werkt de Belastingdienst samen met Toeslagen en de Douane aan een nieuw waarborgenkader, waarmee de rechtmatigheid en de transparantie van selectieinstrumenten (beter) gegarandeerd kan worden. De verwachting is dat dit kader in het eerste kwartaal van dit jaar vastgesteld kan worden.
Geef een antwoord