Voorlopig geen periodieke giften op twee levens

In de praktijk wordt niet lang stilgestaan bij het element sterftekans bij het doen van periodieke giften, in geval van een uitkering afhankelijk van twee levens. Dit zal als gevolg van de uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant wel anders zijn, aldus mr. Rosalie van der Wel in het Vakblad Estate Planning.

Periodieke giften zijn giften in de vorm van vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen die eindigen uiterlijk bij overlijden, aan instellingen of verenigingen. Het begrip ‘periodieke uitkering’ is niet nader gedefinieerd in de wet. Maar tot de invoering van de Wet IB 2001 werd met betrekking tot de volledig aftrekbare schenking aan anbi’s aangesloten bij het begrip lijfrente. De wetgever zou bij de invoering van de Wet IB 2001 geen wijzigingen hebben beoogd.

Sterftekans

Onder een lijfrente wordt verstaan: “een aanspraak volgens een overeenkomst van levensverzekering op vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen die eindigen uiterlijk bij overlijden”. Lijfrenten moeten op levens- en sterftekansen zijn gegrond. Op basis van vaste jurisprudentie is een overlijdenskans van ongeveer 1% min of meer voldoende. Er moet in ieder geval sprake zijn van een bepaalde mate van onzekerheid, de sterftekans moet zodanig zijn dat niet op voorhand duidelijk is hoeveel uitkeringen gedaan zullen worden. In dat kader verdient volgens mr. Rosalie van der Wel de uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant van 27 augustus 2015 nadere aandacht (zie: Lage sterftekans echtpaar verhinderde periodieke giftenaftrek). De rechtbank oordeelde in deze zaak dat alleen bij een periodieke uitkering op één leven met vijf jaartermijnen aan de onzekerheidseis wordt voldaan. Dat geldt niet in gevallen waarbij het beloop afhankelijk is gesteld van twee levens en daardoor de (gezamenlijke) sterftekans minder is dan 1%, hetgeen aan de orde was in deze zaak.

Kritiek

De uitspraak van de rechtbank heeft tot veel kritiek geleid. Zo wordt volgens Van der Wel ten onrechte niet verwezen naar de arresten van 3 mei 2013 waarin Hoge Raad impliciet oordeelde dat een periodieke gift op twee levens tot de mogelijkheden behoort (nrs. 12/02197, 12/00801, 12/00802, 12/00804). Ook zou de rechtbank aan enkele relevante beleidsbesluiten voorbij zijn gegaan. Nu de Hoge Raad zich nog niet nader over deze kwestie heeft uitgesproken, is het volgens Van der Wel raadzaam om voorlopig geen periodieke schenkingen op twee levens meer te doen.