• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Nieuwsbrief
  • Contact

Taxence

Taxence

  • Nieuws & achtergrond
    • Nieuws
    • Branchenieuws
    • Blogs
    • Tools & andere downloads
    • Verdieping
  • Thema’s
    • Adviseur
    • Arbeid & Loon
    • Auto
    • Belastingplan
    • Brexit
    • BTW & Overdrachtsbelasting
    • BV & DGA
    • Woning
    • Eindejaarstips
    • Estate planning
    • Financiële Planning
    • Formeel belastingrecht
    • Heffing lagere overheden
    • IB ondernemer
    • Internationaal & Europees recht
    • Vastgoed
    • Vpb & dividendbelasting
    • Winst uit onderneming
  • Carrière
    • Personalia
    • Vacatures
    • Vacature toevoegen
    • Kantoren
  • Agenda
  • Vakinformatie
    • NDFR
    • Fiscaal en meer
    • Taxvice
    • Tax talks
    • Toolkits
    • Vakblad Estate Planning
    • Vakblad FamilieZaken
    • Specials

De meldingsregeling fiscale bestuurdersaansprakelijkheid in de 21e eeuw

13 februari 2017 door Ferry Piek

In de jaren '80 van de vorige eeuw is de fiscale bestuurdersaansprakelijkheid als tweede anti-misbruikwet ingevoerd. Het doel van deze aansprakelijkheid was het aanpakken van evidente wanbestuurders. Desalniettemin moeten ook (of zelfs met name) niet-wanbestuurders beducht zijn voor deze vérgaande aansprakelijkheid, omdat het niet, niet tijdig of anderszins niet rechtsgeldig melden van betalingsonmacht voldoende wordt geacht voor persoonlijke aansprakelijkheid. Op grond van de meldingsregeling geldt dan namelijk het uiterst moeilijk weerlegbare bewijsvermoeden dat sprake is van verwijtbaar kennelijk onbehoorlijk bestuur.

Deze meldingsregeling is in het leven geroepen om de ontvanger in een zo vroeg mogelijk stadium van informatie te voorzien zodat hij kan bepalen of sprake is van wanbestuur. Aan de hand hiervan kunnen dan zo spoedig mogelijk maatregelen worden getroffen om verder oplopen van de belastingschulden te voorkomen en verhaalsmogelijkheden veilig te stellen. Gezien de stand van de automatisering en navenante informatievoorziening destijds bij de Belastingdienst, viel hier wel een lans voor te breken.

 

Meldingsplicht

De meldingsregeling houdt in dat de bestuurder van een rechtspersoon verplicht is de betalingsonmacht van de rechtspersoon ter zake van de loon- en omzetbelasting schriftelijk te melden aan de ontvanger en wel onverwijld nadat die betalingsonmacht is gebleken. De betalingsonmacht dient in beginsel uiterlijk te worden gemeld binnen twee weken na de dag waarop de belasting op aangifte had moeten worden afgedragen.

 

Als niet conform de meldingsregeling is gemeld, treedt van rechtswege het bewijsvermoeden van verwijtbaar kennelijk onbehoorlijk bestuur in werking. Aan dit bewijsvermoeden koppelt de wet een tegenbewijsuitsluiting. Tot weerlegging van het wettelijk vermoeden wordt slechts toegelaten de bestuurder die aannemelijk maakt dat het niet aan hem is te wijten dat niet tijdig is gemeld door de vennootschap. Zelfs als geen sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur en de bestuurder zulks kan bewijzen, kan dit hem niet baten als hij niet eerst kan aantonen dat het niet tijdig of rechtsgeldig melden niet aan hem te wijten is.

 

Deze meldingsregeling heeft in de praktijk tot gevolg dat de vraag of sprake is geweest van kennelijk onbehoorlijk bestuur vrijwel niet aan de orde komt.

 

Verval meldingsplicht

De Hoge Raad heeft dan ook al vrij snel de scherpste kantjes van de meldingsregeling afgeslepen. Het in dezen doorslaggevende arrest dateert van 1991. In dat arrest (HR 4 december 1991, VN 1992/83) oordeelde de Hoge Raad dat een expliciete melding van betalingsonmacht niet is vereist als de ontvanger wetenschap heeft of zou moeten hebben van de financiële omstandigheden van belastingschuldige. In een dergelijk geval acht de Hoge Raad de meldingsplicht vervallen (HR 13 juli 1994, VN 1994/2718).

 

De vraag wanneer de ontvanger weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat sprake kan zijn van betalingsonmacht is in de aansprakelijkheidspraktijk aldus van doorslaggevend belang, maar wordt in de lagere rechtspraak allerminst eenduidig beantwoord. Verval van de meldingsplicht wordt bovendien doorgaans pas in een betrekkelijk laat stadium aangenomen.

 

Meldingsregeling en automatisering

De vraag die doorslaggevend zou moeten zijn is evenwel of de huidige stand van de automatisering en informatievoorziening van de Belastingdienst de meldingsregeling nog wel als zodanig legitimeert. Het is in het huidige tijdsgewricht immers onvoorstelbaar dat de ontvanger daadwerkelijk afhankelijk zou zijn van een archaïsch meldingssyteem van persoonlijk in te vullen en per post aan hem te verzenden formulieren. De Belastingdienst is op het allereerste moment al op de hoogte van betalingsproblemen door de geautomatiseerde signalering dat niet tijdig op aangifte is afgedragen. Het aangifte-, afdracht- en naheffingssysteem is volledig geautomatiseerd.

 

Als het systeem van de Belastingdienst volledig automatisch kan vaststellen dat niet op aangifte is afgedragen om vervolgens eigenstandig een naheffingsaanslag uit te spugen, valt niet in te zien waarom die informatie niet op datzelfde moment aan de ontvanger bekend kan zijn. Eenzelfde signaal aan de ontvanger van niet tijdige afdracht op aangifte moet toch betrekkelijk eenvoudig ‘in te programmeren’ zijn. Mij dunkt dat de ontvanger aldus als geen ander op het vroegst mogelijke tijdstip kan beschikken over de informatie benodigd om verder oplopen van hoge onverhaalbare belastingschulden te voorkomen.

 

21e eeuw

De vraag is dan ook, waarom hij dat niet doet. Wellicht omdat hij er tot nog toe mee weg komt, recentelijk nog bij rechtbank Den Haag (1 december 2015, ECLI:NL:RBDHA:2015:14995). De ontvanger beriep zich daar op het feit dat hij, juist door de volledige automatisering, niet eerder zicht kón hebben op de betalingsproblemen dan naar aanleiding van het verzoek om een betalingsregeling van de vennootschap zelf. De rechtbank volgt hem hierin; de financiële problemen van de onderneming werden de ontvanger niet eerder duidelijk “als gevolg van de geautomatiseerde werkwijze”.

 

Afgezien van het feit dat omissies of het uitblijven van verbeteringen in de automatisering voor rekening en risico van de Belastingdienst dienen te komen, spant de rechtbank hier het paard nogal achter de wagen. De ontvanger erkent dat alle benodigde informatie vroegtijdig bij de Belastingdienst aanwezig is, maar omdat hij bij de automatisering niet is ‘ingekopieerd’, is hij afhankelijk van een meldingssysteem uit de vorige eeuw.  

 

Het wordt, kortom, hoog tijd dat ook de ontvanger de 21e eeuw binnenstapt of hiertoe door de rechtspraak wordt gedwongen.

 

PE-Pitstop

De valkuilen en mogelijkheden van de adviseur bij dreiging van aansprakelijkheid komen uitgebreid en op praktische wijze aan bod tijdens de PE-Pitstop Actualiteiten fiscale aansprakelijkheid op 26 april 2016.

> Meer informatie en aanmelden

Vorige artikel
Naar een nieuwe regeling voor de personenvennootschappen
Volgende artikel
Hoge Raad werpt meer licht op de onzakelijke leningen-problematiek

Gerelateerde content

Einde bevoorrechte positie PostNL in bestuursrechtspraak?

Wie draagt in het bestuursrecht de bewijslast van de ontvangst of verzending van een aanmaning of verzoek een bezwaarschrift nader te motiveren? Is het daarbij van belang of het stuk via PostNL is verzonden? Betwisting ontvangst aanmaning door belastingplichtige De Belastingdienst moet een belastingschuldige eerst aanmanen voordat hij een dwangbevel kan uitvaardigen. Als een belastingschuldige... lees verder

Start openbare consultatie wetsvoorstel plan van aanpak witwassen

De openbare consultatie van het wetsvoorstel plan van aanpak witwassen is gestart op 2 december 2019, een gezamenlijk plan van de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid. Het wetsvoorstel bevat drie maatregelen. De eerste betreft een verbod op contante betalingen vanaf € 3.000. Dit verbod geldt voor handelaren (beroeps- of bedrijfsmatige kopers en verkopers van... lees verder

NOB: gemiste kans bij wijziging Besluit proceskosten bestuursrecht

De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs heeft gereageerd op de internetconsultatie wijziging Besluit proceskosten bestuursrecht. De Orde onderschrijft de doelstelling die de besluitgever met de aangekondigde aanpassingen wil bewerkstelligen, namelijk het creëren van meer bewustzijn bij bestuursorganen over de gevolgen van hun handelingen voor burgers en in het bijzonder de daarmee gemoeide kosten van rechtsbijstand. Ook... lees verder

Overtuig met getuigen

In fiscale procedures kan een belanghebbende proberen zijn standpunten meer aannemelijk te maken door getuigen op te roepen. De belanghebbende kan de rechter ook verzoeken om ambtshalve getuigen op te roepen. De rechter zal doorgaans dit verzoek afwijzen als de belanghebbende geen moeite heeft gedaan om de getuigen zelf op te roepen.De uitnodiging aan de... lees verder

Vooraankondiging arresten Hoge Raad 29 november 2019

Onder voorbehoud zal de Hoge Raad op vrijdag 29 november aanstaande de volgende arresten in genoemde zaken wijzen. De met toepassing van artikel 80a RO en 81 RO te wijzen arresten zijn ook in dit overzicht opgenomen. Via de link van het NTFR-nummer kunnen NTFR-abonnees de samenvatting van de uitspraak bekijken. Nog geen abonnement op het NTFR?... lees verder

Categorie: Blogs, Formeel belastingrecht

Lees Interacties

Primaire Sidebar

Recent nieuws

Op de fiets naar het werk

Fiets van de zaak

Pensioenoverdracht buitenland

De mogelijkheden van pensioenoverdracht uit het buitenland

Britse Maagdeneilanden; belastingontwijking; belastingontduiking

Stiefdochters moeten fiscus meer informatie geven over trustfondsen

Telefoon-prepaid bellen

Kwade bedoeling + correcte uitkomst = vrijspraak

nieuwbouwwoning met zonnepanelen

Woning wordt niet gebouwd om zonnepanelen

Meer berichten

Footer

  • Fiscaal nieuws
  • Branchenieuws
  • Eindejaarstips
  • Agenda
  • NDFR
  • Fiscaal en meer
  • Taxvice
  • Tax Talks
  • Contact
  • Linkedin
  • Twitter
  • Facebook

Taxence is een uitgave van
Sdu
Maanweg 174
2516 AB Den Haag

Powered by Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement en Cookiebeleid
SDU