Mr. Ivo Leenders en mr. Almer de Beer hebben in de Tax Talks live uitzending van februari 2022 de gevolgen van de verwerping van de vermogensmix besproken. Leenders legt uit hoe belastingplichtigen die niet in bezwaar zijn gegaan tegemoetkoming kunnen krijgen.
Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad dat de vermogensmix van box 3 in de inkomstenbelasting vanaf 2017 een ontoelaatbare inperking van het eigendomsrecht vormt. Belangrijker nog was het oordeel dat de belastingrechter rechtsherstel moet bieden door te werken met het werkelijke rendement. Zie ook NTFR 2022/37 en ‘Hoge Raad vervangt vermogensmix door werkelijk rendement’. Naar aanleiding van dit arrest heeft de Belastingdienst alle bezwaarschiften die horen bij de desbetreffende massaal bezwaarprocedures box 3 over de jaren 2017 tot en met 2020 gegrond verklaard. Zie: ‘Bezwaren tegen box 3-heffing gegrond verklaard’. De Beer wijst erop dat de Tweede Kamer een motie heeft aangenomen om te onderzoeken hoe kleine spaarders als eerste voor compensatie in aanmerking kunnen komen. Overigens komen de lasten voor de box 3-compensatie ook weer in box 3 te liggen. Sommige linkse partijen bepleiten de invoering van een progressieve vermogensbelasting.
Verplichte terugbetaling door overheid
De vraag is vervolgens hoe het zit met belastingplichtigen die niet hebben meegedaan aan de massaal bezwaarprocedure of een individueel bezwaar. Leenders redeneert als volgt. De Hoge Raad heeft gezegd dat de huidige wettekst in strijd is met het EVRM. Voor zover een Nederlandse wet in strijd is met een verdrag, blijft zij buiten toepassing. Dat betekent dat de box 3-heffing heeft plaatsgevonden zonder dat daarvoor een wet van toepassing was. Belastingheffing kan echter alleen maar op basis van de wet. Daarom kan de overheid het volgens Leenders niet maken om de onterecht geheven belasting niet terug te geven. Een ieder die in aanmerking komt voor herstel, zou dat dus ook moeten krijgen. Dus ook belastingplichtigen die niet in bezwaar zijn gegaan.
Verschillende situaties ambtshalve vermindering
Maar hoe kunnen belastingplichtigen die niet in bezwaar zijn gegaan, compensatie krijgen? De landsadvocaat adviseert dit aan de politiek over te laten. Leenders ziet echter een andere mogelijkheid. Belastingplichtigen die niet in bezwaar zijn gegaan, kunnen volgens hem vragen om een ambtshalve vermindering op basis van artikel 9.6 Wet IB 2001. Nu bevat de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 een specifieke bepaling. Daardoor hoeft de inspecteur een te hoge belastingaanslag niet te verminderen als de onjuistheid van de aanslag voortvloeit uit rechtspraak die is gewezen nadat de aanslag onherroepelijk vast is komen te staan. Overigens kan de Minister van Financiën anders bepalen. Maar Leenders stelt dat deze bepaling alleen geldt als de inspecteur uit eigen beweging een ambtshalve vermindering moet verlenen. De bepaling geldt niet als de belastingplichtige zelf vraagt om een ambtshalve vermindering. Het lijkt Leenders raadzaam voor belastingplichtigen en hun adviseurs om massaal om ambtshalve vermindering te verzoeken.
Hoogte werkelijk rendement
De Beer gaat ten slotte in op de vraag hoeveel een belastingplichtige kan krijgen als hij om rechtsherstel vraagt. De Hoge Raad stelt immers dat men in plaats van de vermogensmix moet werken met het werkelijke rendement. Dat roept weer vragen op over de uitleg van het begrip werkelijk rendement. In de desbetreffende zaak van het arrest waren de partijen het eens over de hoogte van het werkelijk rendement, maar dat zal niet altijd het geval zijn. Zo zou de fiscus het begrip rendement kunnen beperken tot positieve bedragen aan rente en dividend. Maar dat een vermogensverlies tot het werkelijk rendement behoort, valt eveneens te beargumenteren. Het lijkt ook erop dat men het begrip rendement inderdaad ruim moet nemen, aldus de Beer. De staatssecretaris van Financiën overweegt echter een forfaitair bedrag aan compensatie te bieden. Maar dat zal weer tot nieuwe geschillen leiden.
Kijk hier naar een compilatie van de uitzending
Wet: art. 94 GW, art. 5.2 en 9.6 Wet IB 2001
Regeling : art. 45aa Uitv reg IB 2001
Méér weten?
Tax Talks is hét online learning platform voor fiscalisten. Wekelijks (40x per jaar) wordt een webinar of e-learning beschikbaar gesteld die u via het online platform kunt bekijken. Na het afronden van de bijbehorende kennistoets ontvangt u een certificaat en PE-punten. Bent u nog geen abonnee? > Neem dan nu een kennismakingsabonnement voor slechts € 95.
Geef een antwoord